از جهان‌بینی و ایدئولوژی وی گرفته تا انتخاب شغل و حرفه و روش انجام کارهایش به‌طور کلی می‌توان گفت کارآفرینان فرهنگی به سبک خاصی زندگی می‌کنند و به روش خاصی با مسائل و مشکلات و پدیده‌های فرهنگی برخورد می‌کنند.
جامعه ما نیازمند افزایش سرمایه‌های فرهنگی است تا بتواند در کنار افزایش سرمایه مالی که توسط کارآفرینان اقتصادی ایجاد می‌شود رشد و توسعه جامعه را تضمین کند. در جای‌جای استانها و شهرهای کشورمان ایران پتانسیل‌های بالقوه‌ای خصوصا در زمینه کارآفرینی فرهنگی وجود دارد که به همت نیروهای متخصص و کارشناس فرهنگ و هنر بایستی شناسایی شده و با همکاری و برنامه‌ریزی مدیران فرهنگی استانها به منصه ظهور برسد.
در رابطه با کارآفرینی فرهنگی و نقش آن در اقتصاد شهرستان‌ها با دکتر رمضانعلی رویایی نویسنده، محقق و استاد دانشگاه آزاد اسلامی تهران در حوزه اقتصاد، فرهنگ و هنر مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که با هم می‌خوانیم:
- به نظر شما معنی و مفهوم کارآفرینی فرهنگی چیست؟
در ابتدا ما بایستی تعریفی از فرد کارآفرین داشته باشیم و بعد به سراغ مفهوم کارآفرینی فرهنگی برویم.کارآفرین کسی است که توانایی درک فرصت‌های استثنایی را دارد و آن را ارزیابی کرده منابع لازم را جمع‌آوری و از آنها بهره‌برداری می‌کند. کارآفرین فرهنگی فردی است که به دنبال ایجاد خلاقیت و نوآوری یا ایجاد چیزی ارزشمند در فرهنگ جامعه است. به عبارت دیگر کارآفرین فرهنگی به معنای مدیریت، تولید و عرضه خدمات و کالاهای فرهنگی و هنر است.
ما بایستی به این نکته توجه کنیم که ارزش فرهنگی همیشه دربرگیرنده ارزش اقتصادی نیست اما ارزش اقتصادی می‌تواند در برگیرنده ارزش فرهنگی باشد. همچنین کارآفرین فرهنگی سمبل و نماد تلاش و موفقیت در امور فرهنگی بوده و پیشگام موفقیت‌های فرهنگی در جامعه است. کارآفرینان فرهنگی از نظر نوآوری، کارآیی، ایجاد شغل و تشکیل شرکت‌های فرهنگی، هنری سهم مهمی در توسعه اقتصاد و فرهنگ شهرستان‌ها داشته باشند.
اساساً مفهوم کارآفرینی در ادبیات جامعه ما جایگاه خاصی ندارد و اگر فردی را بیابیم که به دنبال رویاهای آینده خود باشد و از او پرسیده شود چه شغلی را در آینده برای خود تعیین می‌کنی پاسخی غیر از شغل کارآفرینی می‌دهد. حال اگر این موضوع را به فرهنگ تسری دهیم موضوع پیچیده‌تر می‌شود زیرا فرهنگ در جامعه ما دارای بار ارزشی والایی است و وقتی فردی می‌خواهد از نظر اقتصادی به فرهنگ نگاه کند کارآفرینی شکل دیگری به خود می‌گیرد، خصوصا در شهرستان‌ها که بسیاری از ارزش‌ها، باورها و معیارهای فرهنگی عمق بیشتری دارد و تحصیل پول و ثروت از آنها در برخی موارد قابل قبول نیست.
- به نظر شما در شهرستان‌ها چه مشکلاتی سر راه کارآفرینان فرهنگی است؟
با توجه به اینکه بحث آموزش مدیران فرهنگی در دانشگاه‌ها از سال 72 آغاز شد و اکنون کشور ما جزو معدود کشورهای جهان است که در سطح دکترا نیروی متخصص تربیت می‌کند اما در شهرستان‌های ما یکی از مسائل مهم فرهنگی کمبود کارشناسان فرهنگی مجرب و باتجربه در سازمان‌ها و ادارات فرهنگی است
و همین موضوع باعث به وجود آمدن فاصله بین مسئولان، هنرمندان و کارآفرینان فرهنگی می‌شود بدین معنی که اهل هنر و فرهنگ می‌خواهند مسائل کاری خودشان را فارغ از درگیری‌ها و پیچ و خم‌های اداری انجام دهند ولی مدیران و متولیان بخش فرهنگ به‌دلیل شناخت ناکافی از هنر و ارزش کارهای هنری برای این موضوعات راهکارهای معمول اداری را در نظر می‌گیرند.
مسئله دیگری که کارآفرینان فرهنگی با آن روبه‌رو هستند بودجه و مسائل مالی است به طور معمول در استانها بودجه قابل توجهی برای امور فرهنگی تعلق نمی‌گیرد چه رسد به کارآفرینان فرهنگی و خصوصا در شهرهای کوچک و دورافتاده که این مورد نمود بیشتری پیدا می‌کند.
از موارد دیگری که می‌توانیم در این رابطه عنوان کنیم خطر از دست رفتن سرمایه کارآفرینان فرهنگی است. این افراد به گمان اینکه در صورت خطر پذیرش مالی احتمال بازگشت سرمایه ضعیف است گرایش آنها به سمت کارآفرینی کم می‌شود.
ازجمله مشکلات دیگر کارآفرینان فرهنگی محیط اجتماعی است. در جامعه ما افراد خیلی مشوق خود کارآفرین نیستند و متاسفانه در فرهنگ ما تشویق خلاقیت و ایده‌پروری کمتر صورت می‌گیرد. همین طور ارزش‌های فرهنگی نهاد خانواده و اجتماع نیز می‌تواند مانعی بر سر راه کارآفرینان فرهنگی باشد و انجام فعالیت‌های اقتصادی کارآفرینان را مشکل سازد.
- برای گسترش کارآفرینی فرهنگی در شهرستان‌ها چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کنید ؟
کارآفرینی فرهنگی را در دو بخش میراث فرهنگی و خدمات فرهنگی هنری می‌توانیم گسترش دهیم.همان‌طور که می‌دانید در بخش میراث فرهنگی ما اقلیم‌ها و آثار باستانی خاص هر استان را داریم که در استان‌های دیگر مشاهده نمی‌شود به‌عنوان مثال طبیعت بکر و زیبای استان کهگیلویه و بویراحمد را شما نمی‌توانید در سایر نقاط کشور ببینید و به همین دلیل آن را پایتخت طبیعت ایران نامگذاری کرده‌اند
و یا استان چهارمحال و بختیاری به دلیل چشمه‌های فراوان و طبیعت سرسبز نام استان سبز را به خود اختصاص داده است. در مورد میراث فرهنگی و آثار باستانی نیز همین موضوع صدق می‌کند. آثار باستانی تخت جمشید شیراز، معبد آناهیتا در کنگاور و... هیچ کدام از این آثار باستانی و مناطق گردشگری که عنوان کردیم
در دیگر استانها وجود ندارند به همین دلیل کارآفرینان فرهنگی از ویژگی‌های بومی منطقه خود فیلم، کتاب و سی‌دی تهیه کرده و این محصولات فرهنگی را به سایر مشتاقان و علاقه‌مندان در سرتاسر کشور ارسال کنند.بخش دوم خدمات فرهنگی و هنری است ما در هر استان یا شهر ادبیات، موسیقی، هنر، نقاشی و صنایع دستی منحصربه‌فردی داریم که از خزائن فکری باورها، ارزش‌ها و اعتقادات خاص آن استان نشات گرفته‌اند
به‌عنوان مثال در شهرهای مقدس مشهد، قم و شیراز بنیان‌های فکری شیعه جایگاه بالاتری نسبت به برخی از شهرهای کشور دارند و موسیقی‌های مذهبی و ادبیات مربوط به ذکر مصائب ائمه اطهار در این 3 شهر مقدس مخاطبان زیادتری نیز دارد کارآفرینان فرهنگی می‌بایست با توجه به این موضوع کالاهای فرهنگی متناسب با ارزش‌های فرهنگی تولید کرده و به‌دست دوستداران مراسم و آئین‌های مذهبی برسانند.
یکی دیگر از هنرهای اصیل ما موسیقی است، موسیقی ایران شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها و آوازها از هزاران سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز در متن مردم ایران جریان دارد. موسیقی کردی، گیلکی، لرستان، بختیاری و آذری جزو موسیقی‌های اصیل ما هستند که بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، ترکیه و جمهوری آذربایجان متاثر از موسیقی ایرانی بوده و می‌توانند بازارهای مناسبی برای صادرات محصولات فرهنگی ما به این کشورها باشند
علاوه بر آن کارآفرینان فرهنگی به‌دلیل شناخت توانایی‌های استان خود قادر هستند با برنامه‌ریزی و نوآوری آثار فرهنگی مانند موسیقی، شعر، نقاشی و صنایع‌دستی را به‌صورت مختلف در اختیار هنردوستان و هنرپروران در سایر نقاط کشور قرار دهند. برای گسترش هرچه بیشتر کارآفرینی فرهنگی در سطح استانها وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، صدا و سیما، سازمان صنایع و اداره‌کار استانها به کارآفرینی به‌عنوان یک میدان تولید ثروت، افزایش درآمد و ایجاد اشتغال در سطح محلی و ملی نگاه کنند.
و همچنین صدا و سیمای شهرستان‌ها باید در تولید و ساخت برنامه‌ها و فیلم‌ها جایی را برای کارآفرینی فرهنگی و خلاقیت باز کنند. باید تلاش کنیم تا کارآفرینی فرهنگی به فرهنگ خانواده‌های ایرانی نفوذ کند و پذیرفته شود کارآفرینی فرهنگی باید در مدارس و دانشگاه‌ها به‌طور فراگیر تدریس شود باید بخش خصوصی را در عرصه کارآفرینی فعال کنیم و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های مربوطه به کارآفرینی فرهنگی را به این بخش بسپاریم تا باعث تجلی آفرینش‌های خلاق در کارآفرینی فرهنگی شویم.
همشهری استانها
